2024: yeni bir başlangıç
Ayşe Acar Cumhuriyet Pazar – 07.01.2024 “Yeryüzünün ilk sabahında orada olmalı. Yeşilin kokusu daha yeni tamamlandı. Güneş suyun üstünde, kendine bakıyor. Suda ışıl ışıl bir sevinç var. Sarı bir gelinciğin üzerinden rüzgâr usulca geçti. Bir kırlangıcın sesi geliyor. Dağlar gökyüzündeki maviyi yeni fark etti. Ne kadar çok çiçek var. Kelebekler telaş içinde, neden çiçeklerin değil de kendilerinin uçabildiğini anlamaya çalışıyorlar. Toprak, kendi kokusunu şimdi duydu. Şaşırmıyor. Her şey olması gerektiği gibi. Bugün, yedinci gün. Yeryüzüne yağmur damlaları düşmeye başladı. Tanrı’nın bu olanlardan haberi yok. O, bugün dinleniyor.” Yazının tamamı için tıklayın
Bir sanat eseri olarak ‘insan’
Ayşe Acar Cumhuriyet Pazar – 24.12.2023 İnsan kendini sanat eseri olarak ortaya koyabilen tek varlıktır. Eğer sanat için “Güzeli ortaya çıkarma eylemi” diyeceksek sanat üzerine söz söylemeden önce “Güzel nedir” diye sormak uygun olacaktır. Bu soruyu sorunsal haline getirdiğimizde düşünce tarihinin tamamı anlaşılmak üzere karşımızda duracaktır. Güzelden bağımsız bir ahlak, güzelden bağımsız Tanrı anlayışı ya da güzelden bağımsız bir insan tanımı yapmak olanaklı görünmemektedir. İnsan bedeni başta olmak üzere doğa nesnelerindeki güzeli göstermek için çok çaba sarf etmeyiz. Ancak söz konusu olan bir sanat eserindeki güzellikse onunla karşılaşmak bir çiçekle karşılaşmak gibi zahmetsizce değildir. Hareketsiz taştan yontulan bir heykelde havada asılı o “an”ı [...]
ALEVİ-BEKTAŞİLERE ELEŞTİRİ
Başta Hacı Bektaş olmak üzere Anadolu’yu mayalayan bu insanlarla neden sahici bir temas kurulamıyor? Ortada insanlık ailesine sunulacak evrensel bir değer var fakat bu değeri insanlar nitelikli bir biçimde fark edemiyor. Sorun nerede? Sorun geleneğin kendisinde değil onu yaşama ve aktarma biçimimizde. Alevi-Bektaşiliğin sırf belirli çevrelerce (72 millete açılamadan) ritüel evreni içine sıkıştırılması temel sorunlardan biridir. Geleneğin takipçileri tarafından Hacı Bektaş’ın dile getirdiği ilkeler ve değerler, ifade edilme biçimi açısından dondurulmuş bulunmaktadır. YENİDEN YAPILANMA Hacı Bektaş’ın ve Bektaşiliğin gelecek kuşaklara aktarılması için ciddi bir değişime gereksinim duyulduğu artık aşikardır. Kastettiğimiz şey elbette “Deridacı” anlamda bir “yapı söküm” değil daha [...]
Dinde Bir “Sine Qua Non”: LAİKLİK
Fransız tarihçi ve sosyolog Jean Baubérot Dünyada Laiklik isimli eserinde şöyle bir tespitte bulunur: “Franco-Fransız bakış açısına sahip olanlar, Laicité (Laiklik) kelimesinin uluslararası bir dil olan İngilizce başta olmak üzere belli dillere tercüme edilemez olduğunu iddia ederler”. Bu tespitinden sonra Laiklik terimini ise şöyle açıklar: “Bu terim Yunanca Laos kelimesinden ve kilise Latincesinden gelir. “Kilisenin buyruklarını almamış olan, din adamlarından bağımsız halk anlamına gelen” Laicus, İngilizcede Layman (ruhban sınıfından olmayan kimse) kelimesine karşılık gelmektedir.”[1] 20. yüzyılın son çeyreğinde ve günümüzde Batı’da ve ülkemizde tartışmalara neden olan “Laiklik” kavramı, kavramın yeniden tanımlanması gerektiğine dair talepleri de beraberinde getirmektedir. Bu tartışmalara “İdeolojiler [...]
Beni Hatırlayınız!
Milliyetçilik ırkların üstünlüğüne dayalı, insanları bölüp parçalayan ilkel bir unsur mudur? Ya da insanları çağlar boyu “toplumsal anomiye” sürüklenmekten koruyan, tarihle bugün arasında köprü kurarak kimlik / varlık tanımlaması yapılmasını sağlayan evrensel bir unsur mudur? Latincede natio kavramı dilimizde iki kelime ile günlük kullanımda karşılığını bulmaktadır: Arapça bir kelime olan “millet” ve aynı anlamda Türkçe bir kelime olan “ulus”. Millet kelimesi Arapçada iki anlamda kullanılmaktadır: din topluluğu ve bir amaç etrafında birleşen insanlar topluluğu. Medine Anayasası’nın ilk iki maddesi örneğinde olduğu gibi bu anlamlardan ikincisi birinci anlamı kapsamaktadır. (1) […]