Ayşe Acar Cumhuriyet Pazar – 04.08.2024 Socrates belki de antik Yunan’ın en çirkin insanıydı ama onun içinde başka bir insan vardı. Platon’un ailesi Atina’nın en önde gelen aristokrat ailelerindendir. Babası, kentin son kralı olan Kadros’un soyundan gelirken annesi kentin ilk yasa koyucusu olan Solon’un torunlarındandır. Platon, antik Yunan denildiğinde tüm dünyaya örnek gösterilecek bir soy geçmişine sahiptir. Yazdığı diyalogların başkahramanı olan Sokrates’in ise Platon’dan bütünüyle farklı bir hikâyesi vardır. Babası bir heykeltıraş, annesi bir ebedir ve aristokrat değildirler.  Sokrates’le Platon’u birlikte düşünmek bize silen heykellerini hatırlatabilir, güzellikle çirkinliğin bir aradalığı. Nietzsche’ye göre Sokrates, Yunan’ın ilk çirkin şahsiyetidir. O kadar [...]

Ayşe Acar Cumhuriyet Pazar – 21.07.2024 Felsefeyi bilimin hizmetçisi gibi görmek ve bilimi teknolojiye indirgeyip teknolojideki ilerlemeden kendimize pay çıkarmak, içinde bulunduğumuz düşünsel düzeyi görmemize engel oluyor. İhvan-ı Safa veya Safa Kardeşleri (Musahipler), 10. yüzyılda Basra’da ortaya çıkan bir topluluktur. Temsilcilerinin kim olduğu hâlâ tam olarak bilinmemektedir. Bireysel ayak izi bırakmayan bu topluluğun dünya, insan ve Tanrı görüşü kendilerinden sonra gelen pek çok filozofu ve inanç gruplarını etkilemiştir. Onlara “arınmış kardeşler” de denmektedir. Arınma ve kardeş olmayı inancın temel unsuru olarak kabul etmek, bugün Alevi-Bektaşi geleneğinde musahiplik kavramıyla sürmekte. Arınmış kardeşlikteki amaç özgürlüğü merkeze alan, mülkü paylaşan, eşitlikçi ve [...]

Ayşe Acar Cumhuriyet Pazar – 07.07.2024 Yapay zekânın düşünce dünyasında insan aklının yerini alıp alamayacağını, kendisi aracılığıyla felsefe tarihinin önemli düşünürlerine sordum. Yapay zekânın insanların yapıp ettiği işlerin büyük bir bölümünü devralacağı aşikâr. Mekanik ve rasyonel işler dışında edebiyata, şiire, sanatın her dalına yönlendirildiklerini de biliyoruz. Jean Baudrillard’ın deyimiyle insan “ortadan kaybolma sanatı”nı sonunda icat emiş gibi görünüyor. Platon yaşıyor olsaydı bu olup bitenlere acaba ne derdi? ChatGPT’ye bu soruyu sordum hatta işin içine Aristoteles’i de kattım. “Platon ve Aristoteles yaşıyor olsalardı yapay zekâda bilinç konusunu nasıl değerlendirirlerdi?” Aldığım yanıt şöyle: “Platon insan bilgisini idealara ulaşma süreci olarak görür. [...]