Ayşe Acar
Cumhuriyet Pazar – 15.09.2024
Yüzyıllar öncesinden günümüze hatta yapay zekâ çalışmalarına ışık tutan büyük Türk filozofu Farabi’nin bilincinde bir yolculuğa ne dersiniz?
Farabi’nin yaşamı boyunca 117 eser kaleme aldığı söylenir. Bu eserlerden yalnızca 25’i günümüze ulaşmıştır. Bilimleri tasnif ediş biçimi Avrupalı bilim insanları tarafından da kabul edilmiştir. Ona göre bilimler fizik, matematik ve metafizik diye üçe ayrılır. Tüm dünyada “ikinci öğretmen” diye anılır. Malum birinci öğretmen olarak kabul edilen kişi Aristoteles’tir.
Aristoteles’in anlaşılmasında Farabi bir mihenk taşı görevi görür. Bu konuda nasıl titiz çalıştığını şuradan anlayabiliriz, “Aristo’nun Kitabü’n Nefs” (De Anima) isimli eserinin bir nüshası üzerinde Farabi’nin el yazısıyla “Bu kitabı 200 kere okudum” ibaresinin yazılı olduğu belirtilmektedir. (*)
Farabi yalnızca Aristoteles’i anlaşılır kılmamış Platon’un düşünce dünyasına da derinlemesine nüfuz etmiş, iki büyük filozofu birbiriyle ilişkiye sokup onları bir anlamda yeniden yapılandırmıştır.